اثر تزریق مکمل‌های ویتامینی و معدنی در اواخر دوره آبستنی گاوهای شیری هلشتاین بر عملکرد، شاخص رشد اسکلتی، وضعیت اسهال، فراسنجه‌های خونی و آنتی‌اکسیدانی گوساله‌‌های آن‌ها

اثر تزریق مکمل‌های ویتامینی و معدنی در اواخر دوره آبستنی گاوهای شیری هلشتاین بر عملکرد، شاخص رشد اسکلتی، وضعیت اسهال، فراسنجه‌های خونی و آنتی‌اکسیدانی گوساله‌‌های آن‌ها

چکیده

هدف: برنامه‌ریزی جهت سلامت جنین در گاوهای شیری یک امر حیاتی می‌باشد، زیرا استرس اکسیداتیو مادر نه‌تنها بر سلامت فوری پس از زایمان تأثیر می‌گذارد، بلکه پیامدهای بلندمدتی برای رشد، نمو، تاب‌آوری و استقامت گوساله نیز دارد. از طرفی افزایش استرس اکسیداتیو و تولید بیش از حد رادیکال‌های آزاد در دوره انتقال روی جنین در حال رشد تأثیر می‌گذارد. این اثر می‌تواند توانایی گوساله­ها را برای دفاع از خود در برابر عوامل بیماری‌زا و مقابله با عوامل استرس‌زا تغییر دهد و منجر به تغییر در وزن بدن، عملکرد و رشد اسکلتی در طول ماه اول حیات شود. شناسایی و بهینه‌سازی اثر مواد مغذی خاص در برنامه سلامت حیوانات می‌تواند یک استراتژی مدیریتی کارآمد برای کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب مرتبط با دوره انتقال و به‌دنبال آن اختلالات ایمنی و اختلال در سلامت و رشد گوساله‌ها باشد. در این راستا، ویتامین‌ها و مواد معدنی به‌دلیل خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی خود شناخته شده‌اند. تأمین ریزمغذی­های ضروری برای گاوها در دوران بارداری یک راه مؤثر برای رفع نیازهای گوساله است.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر تزریق مواد معدنی و ویتامین‌ها در اواخر بارداری گاوها بر عملکرد، قوام مدفوع، برخی متابولیت‌های خون، وضعیت آنتی‌اکسیدانی و شاخص‌های رشد اسکلتی گوساله‌های آن‌ها، با استفاده از 32 گاو آبستن در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار و هشت تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 1- گروه شاهد (عدم تزریق مکمل ویتامینی و معدنی)، 2- تیمار دریافت‌کننده مکمل ویتامینی تزریقی، 3- تیمار دریافت‌کننده مکمل معدنی تزریقی و 4- تیمار دریافت‌کننده مکمل ویتامینی و معدنی تزریقی باهم بود. تزریق مکمل‌ها در 28 روز قبل زایش به‌صورت زیرجلدی انجام شد. مکمل ویتامینی شامل ویتامین­های A، D3، E، B1، B2، B3، B6، B12 و C و مکمل معدنی شامل کلسیم، مس، منیزیم و فسفر بود.
نتایج و بحث: نتایج نشان داد وزن تولد، وزن روز 35، افزایش وزن روزانه و مصرف ماده خشک کل گوساله‌های متولد شده از مادران دریافت‌کننده مواد معدنی، ویتامین‌ها و مخلوط ویتامینی- معدنی نسبت به گروه شاهد با افزایش همراه بود (05/0≥P). در تیمارهای دریافت‌کننده مواد معدنی، ویتامین‌ها و مخلوط هر دو، افزایش IgG آغوز، IgG مصرفی هر گوساله و IgG سرمی گوساله‌ها در بدو تولد و سه روز پس از تولد آن‌ها مشاهده شد (05/0≥P). هم‌چنین، تزریق مواد معدنی و ویتامین‌ها به گاوهای آبستن سبب بهبود قوام مدفوع و کاهش تعداد گوساله‌های مبتلا به اسهال شد، به‌طوری‌که بهترین نتیجه از تزریق همزمان موادمعدنی و ویتامین‌ها به‌دست آمد (05/0≥P). از طرفی، غلظت گلوکز، پروتئین کل و آلبومین گوساله‌های متولد شده از گاوهای دریافت‌کننده مواد معدنی، ویتامین‌ها و مواد معدنی و ویتامین‌ها، نسبت به تیمار شاهد با تغییر معنی‌داری همراه بود. تزریق مواد معدنی و ویتامینی‌ها به گاوهای آبستن، سبب افزایش فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز و کاهش وضعیت آنتی‌اکسیدانی کل در گوساله‌ها نسبت به گوساله‌های گروه شاهد شد (05/0≥P). فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز گوساله‌های متولدشده از گروه دریافت‌کننده همزمان مواد معدنی و ویتامین، با افزایش همراه بود و بیش‌ترین تغییر فعالیت کاتالاز مربوط به گوساله‌های تیمار دریافت‌کننده مواد معدنی و مخلوط ویتامینی-معدنی بود. در گوساله‌های متولد شده از تیمارهای دریافت‌کننده مواد معدنی، ویتامین‌ها و مخلوط هر دو، ارتفاع جدوگاه روز 28 نسبت به گوساله‌های شاهد با افزایش همراه بود (05/0≥P).
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، تزریق همزمان مواد معدنی و ویتامین‌ها به دام‌های دوره انتقال پیش از زایش، به سبب عملکرد بهتر و بهبود سیستم ایمنی و سلامت گوساله‌های آن‌ها توصیه می‌شود.

https://jap.ut.ac.ir/article_101291_27e918e1e265cecc53d94b2568bf75c6.pdf